GROCHOLSKI Stanisław Wincenty (1835-1907) – działacz społeczny urodzony 8.VIII` w Piatnyczanach powiatu winnickiego. Był synem Henryka i → Ksawery z Brzozowskich, bratem → Tadeusza i → Marii Czartoryskiej. Ukończył Petersburski korpus kadetów. Służył w Kiarysirskim pułku jeźdźców konnych, 6.ІХ.1855′ wszedł do pułku szlacheckiego. Zgodnie z warunkami rodzinnego podziału ojcowskiego dziedzictwa (1892) otrzymał Piatniczany, Stadnicę, Michajłówkę, Kołomyjówkę pow. winnickiego, Potok, Wójtówkę, Wołowodówkę pow. bracławskiego Mieszkał w Piatnyczanach. Legitymowany z bratem Tadeuszem w 1881 r. W guberni Podolskiej i otrzymał potwierdzenie tytułu hrabiego.

Grocholski Stanisław

Brał aktywny udział w życiu Winnicy i pow. winnickiego Od 1889 r. był członkiem Winnickiego powiatowego przedstawicielstwa od spraw czynszowych. Wybrany do Winnickiego komitetu powiatowego do spraw gospodarki ziemnej, w szczególności na posiedzeniu komitetu 4.VIII. 1905` opublikował swój raport „Odnośnie kwestii edukacji narodowej: sposób kontroli rozdawanych przez rady ziemskie dotacji” („Odnośnie zagadnienia o edukacji narodowej: sposób kontroli dotacji, które są rozdawane radą ziemską”)- W latach 1904-07 był radnym Winnickiej rady miejskiej. Kilkakrotnie został wybrany przysięgłym w pow. winnickim. Był przewodniczącym rady powierniczej winnickiego oddziału Podolskiego stowarzyszenia rolniczego z centrum w Kamieńcu (od założenia do śmierci). Brał udział w zjeździe właścicieli ziemskich guberni Podolskiej, na którym założono Podolskie Stowarzyszenie Gospodarstw Rolnych (PTSG) (28-31.VIII.1896 w Proskurowie), został członkiem zarządu stowarzyszenia, a następnie przewodniczącym oddziału leśnictwa. Wraz z bratem Tadeuszem założył w Winnicy w 1880 r. I oszczędnościowo-pożyczkową spółkę (tzw. Chłopski bank), który szybko rozwinął się w bardzo szeroką działalność. Był przewodniczącym jej rady nadzorczej. W 1906 r. spółka ta stworzyła fundusz stypendialny im. S.G. Grocholskiego.

Żona Stanisława Grocholskiego Wanda z Zamoyskich w piatniczańskim pałacu Grocholskich (balkon od strony parku)*

Zbudował katolicką kaplicę w Soboliwce pow. winnickiego Po śmierci w Winnicy znanego ukr. portrecisty-malarza Jana Zasidatelia (2.III. 1893`) i jego żony Konstancji z Fedkowiczów (6.V. 1894`) był opiekunem ich syna Witolda (*26. VIII. 1878, Neapol).

Zmarł 21.11.1907′ w Monachium, pochowany 1.III` w rodzinnej kaplicy-mauzoleum koło Stryżawki. Był żonaty (ślub 29.XII.1875 w Krakowie) z ob. Wandą Zamojską (1846-1922), córką ob. Zdzisława i Józefiny z Walickich, z którą miał syna → Zdzisława i córkę Marię (Sobańską) i Helenę (21.V.1888 Piatniczany –1961). W Państwowym archiwum obwodu Wołyńskiego (ДАВО) przechowywane są listy G. do członków jego rodziny**.

Słow. geogr. (Pietniczany); Aftanazy, t. 10, s. 287, 299, 304, 413, 415 (s. 3040; Boniecki, t. VII, s. 68; Drwęca [Radzimiński Z.] Pietniczany i ich dziedzice, Kr., 1X78, s. 7; *Sobańska,s. 9, 10,11, 16-22, 24, 26, 27, 30, 34, 35, 37, 39-44,46-54, 57-58, 61-65, 67, 70, 72-78, 80, 89, 94, 99, 114, 116, 118-123, 152, 174, 199 (100 11 (зобр. дружини Г), 490; Urbański (1), s. 65; Uruski, 1. IV, s. 380; Walewski W. Wspomnienia o Podolu //PK, t. III, s. 44, 55; Grocholski Z. Pietniczany //Ibid., s. 95; Łazowski J. Okruchy wspomnień o Winnicy //Ibid., s. 218,222; —AK, 1900, c. 83; AK, 1904, c. 85,135; Kpaткие справочные сведения o некоторых русских хозяйствах, изд. II, вып. IV, СПб., 1904, с. 229-230; Отчет Винницкого ссудо-сберегательного товарищества, Вин., 1901, с. 4, 19, 22; Огчет ОП ПОСХ, 1906, с. 131-135; Список дворян Подол. губ., с. 165; Труды ПЕИСК, с. 203, 775; Труды первого съезда сел. хозяев, с. 7, 61; Гульдман, с. 339,368,374,395,421; Крылов, с. 207-210,245-248; Подол. хоз., 1915, № 9/10, с. 30 Юго-Зап. край, 1916, № 249, с. 2; – ДАВО: ф. 5, оп. 2, спр 4, apк. 19-20; ф. 174, оп. 3, спр. 535, арк. 24-25; ф. 200, оп. 1, спр. 131, арк. 80 зв-81, спр. 468, арк. З зв.-4, спр. 694, арк. 39 зв.^Ю, 95 зв-96, 206; ф. 230, оп. 1, спр. 1032, арк. 24; ф. 255, оп. 1, спр. 11, арк. 113-118 зв.; ф. 273, оп. 2, спр. 7, арк. 5 зв.-7, 11 зв.-13 зв., 66-67, 76-77, 103 зв.104 зв.; ф. 470, оп. 3, спр. 20а, арк. 251-252 зв.; **ф. 866, оп. 1, спр. 1-15, 17, 18, 20-25, 28, 29, 31, 33-37, 43, 48, 57, 59, 60, 66-69, 74, 76-79; ф. 904, оп. 4, спр. 9, арк. 28 зв.-29; ф. 904, оп. 11, спр. 24, арк. 85; ф. 905, оп. 2, спр. 23, арк. 7 зв.-8, спр. 31, арк. 27 зв.-28; ф. 905, оп. 4, спр. 12, арк. 84.

Biogram pochodzi z książki ZNANI POLACY W HISTORII WINNICZYZNY autorstwa pani Wiktorii Kolesnyk.